Marianne van den Boogaard verrast met Pro Ecclesia et Pontifice

Pro Ecclesia et Pontifice (Latijn, Voor Kerk en Paus) is een pauselijke onderscheiding voor bewezen diensten aan de Rooms-katholieke Kerk of het rooms-katholieke geloof.

De medaille wordt uitgereikt aan katholieke gelovigen die ten minste 45 jaar oud zijn en zich gedurende ten minste 25 jaar verdienstelijk hebben gemaakt voor het katholieke geloof of de Kerk. Het is het hoogste ereteken dat een leek kan ontvangen van de Paus. De medaille komt in het protocol van het Vaticaan desondanks na de vijf Pauselijke ridderorden. Niet in aanmerking voor deze onderscheiding komen niet-katholieken, personen in loondienst bij een onderdeel van de Rooms-Katholieke Kerk, priesters en diakens.

De onderscheiding kwam voor Marianne als een complete verrassing en werd uitgereikt op het einde van een speciale Mariaviering in de H. Johannes de Doperkerk te Balgoy door Aloys van Velthoven, de eerst-aanspreekbare pastor van de geloofsgemeenschap H. Johannes de Doper binnen parochie de Twaalf Apostelen. Na afloop van de viering werden Marianne en echtgenoot Niek in een koetsje naar huis gereden, waar gelegenheid was om de trotse gedecoreerde te feliciteren.

IMG_3723Marianne is al sinds 1990 betrokken bij de Balgoyse kerk en geloofsgemeenschap. Zij heeft de overgang van eigenstandige parochie, via een pastorale unie met parochie de Hoeksteen in Wijchen, naar fusieparochie de Twaalf Apostelen meegemaakt en zit nu in de contactraad van de H. Johannes de Doper geloofsgemeenschap. Naast haar bestuurlijke activiteiten, heeft ze heel veel tijd en energie gestoken in de begeleiding van communicanten en vormelingen, een activiteit waarvan de meeste mensen binnen en ook buiten onze geloofsgemeenschap haar kennen. Toch denk ik dat een andere activiteit voor Balgoy belangrijker is geweest en mede er toe bijgedragen heeft dat we nog als eigenstandige geloofsgemeenschap functioneren.

Photo517697680500_inner_83-231-602-231-82-888-601-888In 1993 besluit toenmalig pastoor Arts, die al vanaf 1964 pastoor was van de Balgoyse parochie, te stoppen. Hij is dan nog herstellend van een ernstige val, die hij eind van het jaar daarvoor maakte en waarvoor hij enige tijd opgenomen was in het Canisius Wilhelmina ziekenhuis in Nijmegen. In die periode werd met instemming en actieve medewerking van de pastoor een gebeds- en communiedienstengroep actief, die tijdens de afwezigheid van de pastoor voorgingen in een deel van de weekendvieringen op de zaterdagavond of de zondag. Op de groepsfoto uit 1997 (bron: boek Renovatie 1997 Kerk Balgoy van Wim Verhoeven) staan de mensen die toen actief waren, waaronder Marianne. Bij de start waren daar zeker nog anderen bij betrokken, waaronder Annie van Hal en Hans Matse. De inzet van deze leken in de Balgoyse kerk, met instemming van toenmalig pastoor Arts, hebben er mede zorg voor gedragen dat er in de periode van ziekte van deze pastoor en later nadat hem op 1 augustus 1993 eervol ontslag verleend werd en pastoor Groos, reeds pastoor in Hernen en Niftrik, door de bisschop aangesteld werd om ook Balgoy te gaan bedienen, continuïteit bleef wat betreft de vieringen in het weekend. Een deel van de mensen verzorgden ook al de avondwakes en ook hierbij was Marianne actief. Deze actieve betrokkenheid van Balgoyse mensen toen bij het wel en wee van de geloofsgemeenschap heeft die vitaal gehouden en vormt op dit moment nog steeds een belangrijke basis voor die vitaliteit.

Het beste reclamebord voor het dorp

Mariken van Nieumeghen was even terug in Balgoy (Foto: Leo Bijmans)

“Het beste reclamebord voor het dorp” zo typeerde burgemeester Hans Verheijen mij donderdagavond 29 september in dorpshuis ’t Ballegoyke. Wat was er aan de hand? 

Het was een doordeweekse dag, dus niks wees erop dat er iets speciaals zou gebeuren. Na een drukke dag op het werk ging ik snel naar huis, want dochter en kleinkinderen waren een dagje thuis. Snel eten en dan toch nog even naar het dorpshuis voor een korte vergadering met Pagus Balgoye – agendapunt was Mariken van Nieumeghen terug naar Balgoy – en daarna even naar de repetitie van harmonie Kunst en Vriendschap.

Verrast in de Jan Gerritszaal
van het dorpshuis
(foto: Werner Peters)
Zilveren Draagspeld van de
gemeente Wijchen


Het liep allemaal anders! Als je na de korte vergadering in de vergaderruimte van ’t Ballegoyke naar de Jan Gerritszaal wordt geloodst sta je eensklaps oog-in-oog met burgemeester Hans Verheijen, je familie en heel veel Balgoyse mensen. 

Perplex en stom verbaasd luister je naar alle complimenten en mooie woorden over inzet voor de Balgoyse verenigingen en gemeenschap. Dan krijg je de Zilveren Draagspeld van de gemeente Wijchen opgespeld en begin je je een beetje te realiseren wat er gebeurd.

(Foto: Werner Peters)
(Foto: WijchensNieuws.nl)

Je probeert een kort dankwoord uit te spreken, waarna harmonie en drumband een mooie serenade brengen. Tenslotte wordt je overstelpt met complimenten en felicitaties. Dank je wel iedereen. Het was geweldig!
Voor meer info zie de website van WijchensNieuws of kijk naar een videoimpressie van de Wijchense Omroep.

Oh ja….. en of het bezoek van Mariken nog een vervolg krijgt is te lezen in

de Gelderlander van zaterdag 1 oktober (Streekeditie Wijchen-Beuningen).

 

Pastoor Andreas Arts bij afscheid in 1993 Ereburger van de gemeente Wijchen

Het is zaterdag en al weer half maart. Dat betekent dat we de vrije tijd weer moeten verdelen tussen de echte hobbies heemkunde en muziekvereniging en het tuinieren. Terwijl ik in gedachte bezig ben met de voorbereiding van de jaarvergadering van Kunst en Vriendschap voor aanstaande maandag, sta ik op een ladder en ben bezig met snoeien. En dan gaat ook nog de telefoon. Of ik thuis ben en even wil kijken naar iets dat werd gevonden bij het opruimen in de kerk. Klinkt als heemkunde.
Binnen 10 minuten staat Albert voor de deur met wat spullen uit de kerk. Mijn oog valt meteen op een klein grijs doosje van ongeveer 10×10 cm. Rechtsonder staat een logo met de naam Joop Falke, edelsmid uit Oss.

In het doosje zit een bronzen erepenning van de gemeente Wijchen.

Bijgevoegd is ook een klein getypt briefje waarop het volgende staat geschreven:

“In 1964 werd Andreas Arts benoemd tot pastoor van de parochie Johannes de Doper te Balgoy. Bij zijn afscheid als pastoor op 15 augustus 1993, werd hij benoemd tot Ereburger van de Gemeente Wijchen. (zie onderscheiding) Bij afwezigheid van de burgemeester, werd deze onderscheiding uitgereikt door loco burgemeester / wethouder W. Roelofs. Als emiritus pastoor van Balgoy heeft hij nog zeven jaren samen met zuster Petronella Maria van Driel doorgebracht in Uden. Daar overleed hij op 16 maart 2000. Zijn laatste wens was begraven te worden in Balgoy, hetgeen plaatsvond op 22 maart 2000.”
 
 
Andreas Arts, die rector was van het Cecilia-klooster in Zijtaart, werd zoals hierboven te lezen, in 1964 benoemd tot pastoor van de H. Johannes de Doperparochie te Balgoy. De zestiger jaren waren roerige jaren voor de katholieke kerk. Pastoor Arts werd aangesteld door monseigneur Wilhelmus Marinus Bekkers, de toenmalige bisschop van Den Bosch. Bekkers was van huis uit een eenvoudige, vrome boerenzoon, betoogde modernistische opvattingen in verschillende morele kwesties. Volgens Bekkers moest de Kerk niet een strenge moraal voorschrijven, maar tegemoetkomen aan de wensen van de gelovigen. Zijn opvattingen werden meer ingegeven door pastorale overwegingen dan door wetenschappelijke bezinning. Spraakmakend was zijn mening over de geboorteregeling die hij verwoordde op 21 maart 1963. Bekkers vond dat gelovigen zelf moesten beslissen over het gebruik van de anticonceptiepil. Zonder het woord ‘anticonceptiepil’ te gebruiken, benadrukte Bekkers dat ouders hun eigen geweten moeten volgen bij het bepalen van het kindertal. Niet lang daarna kreeg Balgoy een nieuwe pastoor, die meteen een begin mocht maken met de vernieuwde liturgie, waarbij de priester met het gezicht naar de gelovigen stond. Het verpachten van de kerkbanken werd afgeschaft; hiervoor in de plaats kwam het plaatsengeld en de gezinsbijdrage. Er kwam ook een geluidsinstallatie in de kerk en het priesterkoor werd uitgebreid. Belangrijk waren ook de bestuurlijke veranderingen in die tijd. Het aantal leden van het parochiebestuur werd uitgebreid en zij kregen ook taken toebedeeld. Het parochiebestuur was ook niet meer automatisch bestuur van de RK lagere school; de school kreeg een eigen schoolbestuur. Grote veranderingen dus in een kleine geloofsgemeenschap, maar maximaal gesteund door het bisdom. Toen Bekkers na een korte ziekte al op de leeftijd van 58 jaar overleed, werd Johannes Bluyssen op 11 oktober 1966 tot diens opvolger benoemd. Bluyssen was (na het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie in 1853) van 1966 tot aan zijn vervroegde emeritaat in 1984 de achtste bisschop van ‘s-Hertogenbosch. Zijn wapenspreuk luidde: Quotidie ministrans (dagelijks dienstbaar), een lijfspreuk die naadloos aansloot bij het levensmotto van pastoor Arts. Tijdens de bisschopstijd van Bluyssen veranderde er veel in het bisdom en in Nederland. Het waren de jaren van polarisatie, de Nederlandse Bisschoppensynode van 1980, de vele ambtsverlatingen, de sluiting van de seminaries, het gebrek aan priester- en kloosterroepingen. Pastoor Arts was juist in deze roerige periode van grote waarde voor de kleine Balgoyse parochie. Vanwege zijn grote verdiensten en het feit dat hij zich tot op hoge leeftijd beschikbaar bleef stellen voor zijn parochie, kwam bisschop Johannes ter Schure naar Balgoy met de volgende verrassing: “Het heeft Z.H. de Paus behaagd u te benoemen tot zijn kamerheer en daarom wordt u voortaan aangesproken met Monseigneur!”
Mgr. Arts werd op 1 augustus 1993 eervol ontslag verleend, waarna hij in Uden van zijn welverdiende rust kon gaan genieten samen met zuster Petronella Maria van Driel, die hem sinds het overlijden van Grada Venbrux verzorgd had. Bij zijn afscheid werd hij benoemd tot Ereburger van de Gemeente Wijchen. De bronzen erepenning zal in het archief van heemkundekring Pagus Balgoye bewaard worden.
(bron: Ter Herrinnering: Renovatie 1997, Wim Verhoeven (Drukkerij Veldhoven – Rosmalen, 1997)