De kerstal in de H. Johannes de Doperkerk op kerstavond

De kerststal in de H. Johannes de Doperkerk is in de kersttijd een blikvanger voor in de kerk. Traditioneel gebouwd en ingericht door Theo Willems, geholpen door Jan Reijnen en door de kerkhofwerkers. Het is ook traditie dat Theo tijdens de viering op kerstavond het kerstkind de kerk binnendraagt en in de kerststal plaatst en dat heeft hij ook dit jaar weer gedaan. Balgoy heeft een mooie kerststal met een mooie beeldengroep, die er al is zolang als we ons kunnen herinneren. Hoe lang precies? Er waren mensen die zeiden dat de kerstgroep misschien wel uit de oude kerk afkomstig zou kunnen zijn.

In december 2015 schreef ik een blog over de kerststal in de Balgoyse kerk. Samen met religieuze kunstkenner Wim de Mul had ik in de kerk naar de kerststal gekeken of die van Pietro Mazzotti was. Wim bekeek de beeldengroep van afstand en was meteen overtuigd dat het inderdaad beelden waren van Mazzotti. Bij nadere inspectie bleek bij een aantal beelden ook het merkteken van Mazzotti (PM) aangebracht te zijn. Ik was heel tevreden met de nieuwe kennis dat de kerstgroep in onze kerk in het begin van de twintigste eeuw was vervaardigd in Münster door Pietro Mazzotti en dus naar alle waarschijnlijkheid was aangeschaft in de tijd dat de nieuwe Johannes de Doperkerk aan de Boomsestraat in gebruik werd genomen, in of net na 1914.

pastoor Jan Cornelis Martens

Afgelopen zomer was er het verhaal over Balgoys nieuws in de kranten van 100 jaar geleden. Een van de nieuwsfeiten was het overlijden van pastoor Martens. Hij is op 4 september 1918 overleden, voorzien van het H. Sacrament der Zieken. Joannes Cornelis Martens werd pastoor van Balgoy in 1911. Hij was geboren te Udenhout op 11-12-1866 als zoon van Adriaan Martens en Cornelia Burgmans. Hij had gestudeerd aan het seminarie van Haaren, werd in 1892 tot priester gewijd en in 1894 tot kapelaan in Wanroij benoemd. Van 1898 tot 1911 was hij aangesteld als kapelaan in Asten (Bron: Heemkundekring De Vonder Asten – Someren). Onder zijn pastoraat in Balgoy is de in 1913-1914 aan de Boomsestraat gebouwde nieuwe parochiekerk tot stand gekomen; Martens werd dan ook wel de “bouwpastoor” genoemd.

De benoeming van een nieuwe pastoor in Balgoy was in die tijd snel geregeld. Nog in diezelfde maand werd kapelaan van Acht uit Kaatsheuvel aangesteld als pastoor in Balgoy. Uit een bericht in De Nieuwe Tilburgsche Courant van 17 september 1918 blijkt dat Balgoy blij mocht zijn met de nieuwe pastoor en op 20 september was de benoeming een feit.

Pastoor Godefridus van Acht

De Nieuwe Tilburgsche Courant van 17 september 1918

Het meest verrassende en interessante bericht dat ik las in het krantennieuws van 2018, was een bericht uit de Provinciale Noordbrabantsche en ’s Hertogenbossche courant van 13 november 1918, een paar maanden na de benoeming van pastoor van Acht. Het betrof een cadeau van de leden van de vereniging van de H. Familie uit Kaatsheuvel, waarvan de toenmalige kapelaan van Acht directeur was geweest aan de nieuwe pastoor van Balgoy. Een beeldengroep. De beeldengroep!

Provinciale Noordbrabantsche en ’s Hertogenbossche courant van 13 november 1918

De kerstgroep die nu in de Balgoyse kerk staat werd dus waarschijnlijk niet aangeschaft in de tijd dat de nieuwe Johannes de Doperkerk aan de Boomsestraat in gebruik werd genomen, in of net na 1914. Meer voor de hand liggend is het, na dit krantenbericht gelezen te hebben, dat het een cadeautje was uit Kaatsheuvel voor de nieuwe pastoor in  1918. Dat betekent dus dat de kerstal dit jaar precies 100 jaar oud is.

Kinderen uit Balgoy maakten hun eigen kerstgroep met Jozef, Maria en het kindje Jezus

Het is ook om deze reden, dat de kinderen uit Balgoy samen met Ans van Erp, allemaal een mooie kerstgroep van Jozef, Maria en het kindje Jezus met ster hebben geknutseld in het theehuis van Yvon van Haren. Die meer dan dertig mooie kerstgroepen stonden voor in de overvolle kerk tijdens de kindvriendelijke kerstviering op 24 december. Het thema van de viering was “Kerstmis is vrede voor iedereen”. In deze viering gingen we samen op weg naar de stal van Bethlehem.

Levende kerststal uitgebeeld door kinderen tijdens de kindvriendelijke kerstviering.

Het verhaal werd verteld door twee poetsvrouwen, die samen met de kinderen een levende kerststal uitbeeldden. Ze vertelden daarbij dat heel vroeger alle verhalen over Jezus alleen maar in de bijbel te lezen waren. In het begin van de 13e eeuw was er een monnik, Franciscus van Assisi, die het belangrijk vond dat ook arme mensen die niet konden lezen het geboorteverhaal van Jezus konden zien. Dus hij maakte een levende kerststal ergens in een grot. Zo zijn mensen al eeuwenlang op zoek naar het kind van warmte, licht, geluk en vrede. Een zoektocht naar de stal in Bethlehem en naar het kerstkind, zo mooi uitgebeeld in de kerststal die al 100 jaar in onze kerk staat en in al die nieuwe kerststalletjes die door de kinderen zijn gemaakt. Na de viering mochten de kinderen hun eigen gemaakte kerstgroep mee naar huis nemen. Een mooie herinnering aan “Kerstmis is vrede voor iedereen”. Zalig kerstfeest.