Vorige week zaterdag liep ik met mijn echtgenote Ans door het centrum van Wijchen. Het was zo’n mooi weer dat we besloten om een stukje verder te wandelen. Toen ik vroeg om een rondje over het voormalige kloosterterrein van Tienakker te lopen, want daar was ik nog nooit geweest, zei Ans dat daar een oudtante, Zr Antoinetta, begraven lag op het kloosterkerkhof. Zr Antoinetta, Theodora Maria Kersten, was de zus van Hanna Kersten, die getrouwd was met Piet Jans (oma en opa van Ans). Piet Jans is na het huwelijk met Hanna Kersten in 1910 ingetrouwd bij zijn schoonmoeder Elisabeth de Bruijn in Balgoy. Schoonvader Hendrikus Kersten overleed in september 1909.

Het Klooster Tienakker werd in 1865 door de zusters Franciscanessen van Bennebroek (Sint Lucia) in gebruik genomen. De kapel was er toen nog niet. De zusters richtten eerst een kapel in op de zolder van het oude notarishuis, hun klooster Tienakker. Pas later kregen zij toestemming om de kapel te bouwen. Het klooster is in 2000 gesloten. In 2008 is het hoofdgebouw en de kloosterboerderij gerenoveerd en zijn er twee appartementengebouwen gerealiseerd. De renovatie van de kloosterkapel in 2010 vormde het sluitstuk van het project Kloosterpark Tienakker. Alleen de oude dodenakker bleef een rustplaats. Ook de kapel bestaat nog en werd door de huidige eigenaar met zeer veel zorg en liefde gerestaureerd. Eind 2000 werd het klooster Huize Tienakker verkocht. Sinds 14 oktober 2019 is het kerkhof eigendom van de gemeente Wijchen, die ook de verzorging van het kerkhof heeft overgenomen. In het verhaal tussen Maas en Waal is meer informatie te vinden over de geschiedenis van het klooster en het kloosterleven in Wijchen en in het Maas en Waals Tijdschrift voor Streekgeschiedenis Tweestromenland, nr 34 uit 1981 wordt de geschiedenis van 125 jaar Zusters Franciscanessen in Wijchen verteld.

Bij de poort van het kerkhof aangekomen, bleek die jammergenoeg op slot. Toch even een blik werpend op de eerste grafzerken, riep Ans verrast “daar ligt Zr. Antoinetta”! En inderdaad links van het pad, op de vierde of vijfde zerk stond de naam Zr. Antoinetta geschreven met als geboortedatum 12 mei 1884 en overlijdensdatum 8 juni 1973.

De begraafplaats van de Zusters Franciscanessen is terug te vinden in online-begraafplaatsen 3.0 en ook de gegevens van Zr. Antoinetta.

In de akten van de Burgerlijke Stand van de gemeente Balgoy is de geboorte van Zr. Antoinetta ook terug te vinden. Zij werd geboren als Theodora Maria, dochter van Hendrikus Kersten en Elisabeth de Bruijn.

In september 1909 overlijdt vader Hendrikus Kersten en op 10 juni 1910 trouwen Hanna Kersten en Piet Jans. Zij gaan op de ouderlijke boerderij van Hanna Kersten wonen. Een week voor het huwelijk wordt de twee jaar jongere zus van Hanna uitgeschreven in de gemeente Balgoy en Keent. Volgens het bevolkingsregister van de gemeente Balgoy en Keent 1890 – 1923 vertrekt ze naar Rotterdam.

In het bevolkingsregister van Rotterdam, 494-03.612 “Gestichtsregisters”, bevolkingsregisters van patiënten en inwonend personeel, Nr.GR-4, vinden we Theodora Maria Kersten uit Balgoy terug. Zij is ingeschreven op 21 juni 1910 op Coolsingel 36 als liefdezuster in het klooster van de Congregatie der Franciscanessen. In hetzelfde register staat vermeld dat ze op 24 augustus 1912 Rotterdam verlaat en naar Veur bij Leidschendam gaat, naar het St Josephgesticht. Van Veur gaat Theadora Maria Kersten, die dan Zr. Antoinetta heet, naar de gemeente Oudewater. In het bevolkingsregister van Oudewater 1890 – 1915, inventarisnr 510, folionr 169 staat geschreven dat zij op 28 september 1914 uit Veur komt en gaat wonen in het Sint Franciscusgesticht, Capellestraat B117. Ook in Oudewater blijft Zr. Antoinette maar een paar jaar. Volgens het bevolkingsregister van Rotterdam, 494-03.622 “Gestichtsregisters”, bevolkingsregisters van patiënten en inwonend personeel, Nr.GR-14, keert ze op 16 september 1916 weer terug in Rotterdam en wordt ze ingeschreven op het Sint Luciagesticht, Linker Rottekade 129.

En toen liep de zoekactie dood. Tussen de familiefoto’s vonden we wel een foto van Zr. Antoinetta toen ze in Oudewater werkte. Die moet gemaakt zijn rond 1915 toen ze net 30 jaar oud was. Een tweede foto dateert uit de jaren vijftig van de vorige eeuw en is gemaakt in Wijchen op Tienakker. In die tijd ging de zoon van Piet Jans, Harrie Jans, samen met zijn vrouw Truus van Overbeek af en toe op bezoek bij zijn tante in klooster Tienakker.

Toen Piet Jans en Hanna Kersten in 1960 hun 50-jarig huwelijksfeest vierden in Balgoy, was Zr Antoinetta ook van de partij.

Omdat Zr. Antoinetta op 8 juni 1973 overleden is in Wijchen en op de begraafplaats van klooster Tienakker is begraven moest daar wellicht meer informatie beschikbaar zijn. Na de sluiting van Tienakker zijn de zusters naar klooster Portiuncula in Alverna verhuisd. Dit klooster werd rond 1930 in opdracht van de zusters Franciscanessen gebouwd en werd vernoemd naar de kapel bij Assisi waar Franciscus vaak verbleef en is gestorven. Via via werd contact gemaakt met het hoofd van de Zusters Franciscanessen van St. Lucia (voorheen Bennebroek) in Portiuncula. Zij was graag bereid om te kijken of er in de annalen van de orde nog informatie te vinden zou zijn over Zr. Antoinetta. Na enkele dagen komt per post haar antwoord: “Ingesloten vindt u enige informatie over zuster Antoinetta Kersten. Het is niet uitgesproken veel maar meer staat er niet vermeld. Dat was in die tijd ook niet zo gewoon om uitgebreid de loftrompet te steken. Ik vind het jammer dat ik niet heb kunnen vinden welke taak zuster Antoinetta had in de verschillende huizen.” Toch blijken er wel nieuwe feiten in het archief te zitten en worden eerder gevonden gegevens bevestigd. Data en verplaatsingen kloppen mooi met de gegevens uit de burgerlijke stand en de bevolkingsregisters van de verschillende gemeenten waar Zr. Antoinetta verbleef. Nieuw zijn de data van intrede, inkleding, professie en de kopieën van een professieprentje van het gouden professiefeest en een bidprentje.

In het verhaal hierboven krijgen klooster Tienakker en de orde van de zusters Franciscanessen van St Lucia een gezicht door het verhaal van Theodora Maria Kersten geboren in Balgoy, die op 26-jarige leeftijd Balgoy verliet en Zr. Antoinetta werd in Rotterdam. Na ruim twintig jaar keerde ze terug naar haar geboortestreek en ging op Tienakker wonen en werken, waar ze na een dienstbaar leven in 1973 overleed. Uit het kloosterregister van 1973 blijkt dat Zr. Antoinetta in het begin van het jaar nog even op de hemel moest wachten, omdat haar nieuwe huis daar nog niet klaar was, maar in juni verruilde ze haar plichtsgetrouwe leven voor eeuwige rust en vrede.

Bronnen:
– Hanna Kersten trouwt met Piet Jans uit Escharen – over burgemeesters en gemeentesecretarissen, Piet’s Blog
– Het boeren zit ze in de genen – de familie Jans in Mill, Escharen en Balgoy van 1632 tot heden, Piet’s Blog
– De familie Jans in Balgoy, Piet’s Blog
– Katholiek reveil, tweede golf kloosters, Verhaal tussen Maas en Waal
– 125 jaar Zusters Franciscanessen in Wijchen, Tweestromenland, nr 34 uit 1981