Op zoek naar een vroege eigenaar van de grond waarop ik nu woon op de Lingert, stuit ik op een naam die binding suggereert met het kasteel van Balgoy. Op de kadasterkaart van 1832 wordt aangegeven dat de eigenaar van sectie E24 en E25 Willem Coenraad van Rappard is.
Voordat Balgoy en Keent een gemeente werden, was het een heerlijkheid. De laatste die het kasteel van Balgoy kocht en heer werd van de heerlijkheid was Bernhard van Rappard van Balgoy in 1780. In januari 1798 vond er een staatsgreep plaats en kwam er een nieuwe staatsregeling, waardoor er op het platteland in snel tempo het één en ander veranderde. Het ambt van Maas en Waal kreeg een nieuw bestuur, de heerlijke rechten werden afgeschaft en de heerlijkheden, waaronder Balgoy en Keent, werden formeel opgeheven. Toch bleef de heer van Balgoy en Keent het voor het zeggen hebben. In die tijd deed de heer het bestuur van het dorp samen met afgevaardigden van de inwoners die land hadden, de geërfden. Voor de dagelijkse gang van zaken konden zij een schout en buurmeesters aanwijzen. De laatste heren van de heerlijkheid Balgoy en Keent, Bernhard van Rappard (overleden in 1819) en diens zoon Coenrad Willem Le Mercier van Rappard waren tevens schout in het schoutambt Balgoy en Keent. Jhr. Coenraad Willem was heer van Balgoy en Keent en schout van Balgoy en Keent vanaf 1817, lid raad van Nijmegen vanaf 1819 en heemraad (polderbestuurder) van het land tussen Maas en Waal). Hij overleed op 49-jarige leeftijd te Nijmegen op 16 september 1824.
Dus Coenraad Willem Le Mercier van Rappard overleed in 1824; wie was dan Willem Coenraad van Rappard, die in 1832 nog leefde? Misschien de zoon van Coenraad Willem? Ik heb het antwoord nog niet gevonden, maar het lijkt niet waarschijnlijk. Coenraad Willem Le Mercier van Rappard was gehuwd met Alida Maria de la Court. Na diens dood in 1824 ging het Huis te Balgoij over aan de familie De la Court. Over kinderen die mogelijk erven wordt niet gesproken. De gronden om het kasteel worden dan beheert door Pieter Maria de la Court (1814 – 1872), rentenier te Nijmegen. Later wordt het kasteel doorverkocht aan Louis Machen. Na diens noodlottig overlijden volgde de familie Zuynderhoudt. Bij een openbare verkoop van het huis en de restanten van de inmiddels versnipperde heerlijkheid, werd de kasteelruïne gekocht door Albert Spann, de dorpsveldwachter van Balgoy en Keent. Blijft dus de vraag wie was Willem Coenraad van Rappard, die eigenaar was van het bouwland op de Lingert?
Piet's Blog: Balgoyse mins 
Bedankt Werner Peters voor je tip op Facebook om het bevolkingsregister van Wijchen uit die periode te bekijken, misschien levert dat iets op, en ook Jan Wijtmans uit Hernen bedankt. Interessant dat de van Rappards ook in het Hernense “zaken deden”. Rikie Peters bedankt voor het interessante krantenartikel. Het is voor mij nog niet logisch dat Willem Coenraad nergens genoemd wordt in zaken van de van Rappards en het kasteel van Balgoy. Komen we nog wel achter. Misschien dat de aangevraagde notariële akten iets opleveren.
LikeLike
In je zoektocht naar Willem Coenraad van Rappard ben je op het verkeerde been gezet door GisHis. Als je teruggaat naar de bron – de Oorspronkelijke Aanwijzende Tafels (OAT) – zie je dat de gegevens niet helemaal juist zijn ingevoerd in de digitale kadasterkaart. In de OAT is bij perceel E24 en E25 Willem Coenraad le Mercier van Rappard, beroep schout, woonplaats Balgoij doorgestreept en vervangen door de naam van de nieuwe eigenaar Jan Arts van Wezel, landbouwer uit Wijchen.(1)
Het Kadaster is officieel van start gegaan in 1832. De metingen en het aanleggen van eigendomsregisters in de vorm van kadastrale kaarten met bijbehorende Oorspronkelijke Aanwijzende Tafels werden echter al in 1811 onder Napoleon in gang gezet. In Wijchen en Balgoij hebben de medewerkers van het Kadaster die klus rond 1820-1821 geklaard. Vandaar dat je de in 1824 overleden C.W. le Mercier van Rappard – weliswaar geschrapt en met de voornamen in verkeerde volgorde – als zijnde de vorige eigenaar van E24 en E25 nog terugvindt in de OAT.
Enkele aanvullingen over de Heren van Balgoij en Keent in de 19e eeuw:
Het huwelijk van Coenraad Willem Le Mercier van Rappard en Alida Maria de la Court bleef kinderloos. Echtgenote Alida Maria krijgt na het overlijden van Coenraad Willem het levenslange vruchtgebruik van alle bezittingen, maar zij is kort voor de dood van haar man in 1824 onder curatele gesteld “uit hoofde van zielsongesteldheid”. Zij overlijdt in 1828.
Een aanzienlijk deel van zijn nalatenschap heeft Coenraad Willem van Rappard bestemd voor zijn dan nog minderjarige neefje Pieter Maria de la Court (geb. in 1814). Hij erft “de heerlijkheid Balgoij en Keenth met deszelfs huis de daaraan en bijgelegen gebouwen, schuuren en arbeiderswoningen, tuinen, vijvers, kanaal, wandelingen, lanen tot den toegang van het huis behorende en dienende” inclusief sterrebos, boomgaard en diverse percelen bouw- en weiland in Balgoij en Keent.(2) Zijn vader Pieter Hendrik de la Court, tevens voogd van zijn onder curatele gestelde zuster Alida Maria, is zolang zijn zoon minderjarig is zaakwaarnemer inzake de Balgoijse bezittingen.
Louis/Lodewijk/Ludovicus Constant Machen werkte vanaf 1816 bij het Kadaster en is één van de landmeters die deze regio in kaart heeft gebracht (m.n. Beuningen, Hatert, Groesbeek). In 1839 koopt hij van De la Court de heerlijkheid Balgoij en Keent met huis, opstallen en ruim 46 hectare grond. In 1840 wordt hij tot heemraad benoemd in het polderdistrict Rijk van Nijmegen en in 1842 tot assessor (wethouder) in Balgoij en Keent. In 1851 overlijdt hij op 59-jarige leeftijd na een beroerte.(3)
De heerlijkheid Balgoij en Keent met alles wat daarbij hoort wordt door zijn erfgenamen in 1854 verkocht aan de Bossche banketbakkerszoon Josephus Johannes (Sjef) Suijs. Na een rechtenstudie in Leiden heeft hij zich in 1853 als advocaat in Nijmegen gevestigd. Na aankoop van de heerlijkheid laat hij zich ook wel Suijs van Balgoy noemen.(4) Vanaf 1866 is hij lid van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant en in 1878-1879 burgemeester van Oisterwijk. Het ‘kasteel’ in Balgoij verhuurde hij aan Hend Stevens, arbeider van beroep en afkomstig uit Nederasselt.
In 1886 wordt de voormalige heerlijkheid Balgoij en Keent – totale grootte dan nog maar ongeveer 12 hectare – gedwongen verkocht op een executieveiling omdat J.J. Suijs een hypotheekschuld van f 7000 bij de firma Antoon Jurgens (margarinefabrikanten te Oss) niet op tijd heeft afgelost. Voor een bedrag van f 8700 wordt de in het buurtschap St. Anna te Nijmegen wonende rentenier Teun Christiaan Zuijderhoudt de nieuwe eigenaar.(5)
(1) Oorspronkelijke aanwijzende tafels (OAT), Gemeente Wijchen sectie E blad 002; Beeldbank Cultureel Erfgoed
(2) Memorie van Successie Coenraad Willem Le Mercier van Rappard, heer van Balgoij en Keenth, ovl. 16-9-1824, dagtek. 18-3-1825; Gelders Archief 0034 Memories van Successie Kantoor Nijmegen, 14 1824-08-20 tot 1825-05-28
(3) L. Aardoom, ‘De Machens, landmeters voor de Nederlandse doorstart van het Franse Kadaster’, in: De Hollandse Cirkel (DHC) 1 december 2008 p.138-140; hollandsecirkel.nl
(4) advertentie in de Provinciale Geldersche en Nijmeegsche Courant 25-7-1857
(5) 115 Inzet. Van onroerende goederen onder Balgoij, ten verzoeke van Willem Keijzers te Berchem, gemachtigde van Jan -, Hendrikus – en Arnoldus Jurgens te Oss, aldaar [te Oss] handelende onder de firma Antoon Jurgens, ten deze vertegenwoordigende Mr. Josephus Johannes Suijs te Parijs, als diens eerste hypothecaire schuldeischers met het beding bedoeld bij artikel 1223 van het Burgerlijk Wetboek.
16-04-1886 Akte van Inzet
124 Toeslag. Waarbij door partij voorkomende onder nummer 115 van dit repertoire is toegewezen de perceelen onder Balgoij sectie A 40, 42, 44, 45, 46, 54, 55, 80, 86, 360, 361, 362, 41, 43, 82, 83, 583, 584, 611, 619, 620, 656, 658, 659, 660, 677 en deel van nummer 670, benevens sectie B 171 en 491, met het aan die goederen verbondene heerlijke recht op Balgoij en Keenth waartoe mede behoort de onbetwiste heerlijke jacht over meer dan 500 hectaren, aan Theunis Christiaan Zuijderhoudt te St. Anna bij Nijmegen, voor f 8.700,00.
30-04-1886 Akte van Toeslag
Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC), 7352.74 Index notarieel protocol Berghem, notaris H.A.H. Bijvoet te Berghem
LikeGeliked door 1 persoon
Oorspronkelijke aanwijzende tafels (OAT), Gemeente Wijchen sectie E blad 002 detail
Portret door L. Springer van L.C. Machen, Heer van Balgoij en Keent van 1839 tot 1851
https://www.mupload.nl/img/2pfs0f2y.c. machen portret.jpg
Rouwbericht behorend bij portret van L.C. Machen
https://www.mupload.nl/img/suirsfp6wqb.c. machen im.jpg
advertentie Suijs van Balgoy PGNC 25-7-1857
https://www.mupload.nl/img/dlqdbgn. suijs van balgoy pgnc 25-7-1857.jpg
advertentie aankondiging veiling heerlijkheid Balgoij, Graafsche Courant 13-2-1886
LikeGeliked door 1 persoon