De familienaam de Valk is niet onbekend in Balgoy. Toch zijn “de Valken” pas aan het begin van de vorige eeuw in Balgoy komen wonen.
Ermert (Ernst) de Valk uit Nederasselt kocht rond 1882 een Dorstener aak waarmee naar Ruhrort werd gevaren om steenkool te halen. Het schip met de naam “de Vier Gebroeders” had een laadvermogen van zo’n 120 ton. Uit familieverhalen weet ik dat de Valken in Nederasselt een kolenhandeltje met een eigen loswal hadden. Deze is verloren gegaan bij de maaskanalisatie. De overlevering vertelt ook dat Ermert een ‘spiritus’ smokkelaar was en zijn fortuin heeft verdiend in de Frans – Duitse oorlog van 1870. Bewijs hiervoor heb ik helaas (nog) niet kunnen vinden (bron: Herman de Valk, Zoetermeer).
Zijn zonen Grad, Manus en Jan de Valk werden ook schipper. Verder was er ook nog een Janus. In 1891 verkoopt Grad de houten Dorstener aak en schaft hij zich bij de werf Kalkman in Kralingsche veer (Capelle a/d ijssel) een ijzeren stevenschip aan dat ook de Vier Gebroeders werd genoemd. Dit schip vaart tegenwoordig bij de bruine vloot als Zwarte Valk.
 |
| Zwarte Valk, ca. 1950 |
Rond 1908 neemt Manus het schip over. Op zich is dit vreemd, want Manus zijn eerste zoon (Herman) is in 1901 op de Vier Gebroeders geboren. Manus was getrouwd met Maria van Geffen, een schippersdochter van de overkant van de Maas (Overlangel). Het schijnt dat zij op het internaat van de zusters van JMJ in Nederasselt heeft gezeten, maar dat weet ik niet zeker.
Wat er na 1908 gebeurd is weet ik ook niet, maar omstreeks Kerstmis 1910 vestigen Manus en Maria zich definitief aan de wal. Via bemiddeling van zijn zwager Jan Wolters, kocht Manus van een zekere Van Lathum in Balgoy een woning, genummerd C38; later Veldsestraat genoemd. Het schip werd verpacht aan de toenmalige schippersknecht Gerardus van de Runstraat uit Ravenstein. Later, waarschijnlijk omstreeks 1912 werd het aan hem verkocht. Manus begon een klein boerenbedrijf. In Balgoy stond hij bekend als “rooie Manus”, een naam die hij dankte aan zijn rossige baard.
 |
| Broedertrouw |
Zijn broer Jan gaat ook varen. Hij koopt in 1900 bij de werf in Deest een stalen klipper, de Broedertrouw genaamd. Ook hij gaat, als hij aan wal gaat, in Balgoy wonen, precies op de grens van Balgoy en Keent, op B136, later de overgang van Veldse- naar Hoogveldsestraat en precies waar de maaskanalisatie werd gepland. Zijn vrouw Regina Rosalia (Gieneke) Dinnissen begon er een cafeetje. Maar het huis moest wijken voor de nieuwe maas en de familie verhuisde naar de Hoeveweg, tegenover de nieuwe kerk, waar ze een café en bakkerij begonnen. Het café werd later verkocht en is tot 2012 het dorpscafé van Balgoy geweest. Nu hebben we geen café’s meer in het dorp.
 |
| Manus de Valk |
 |
Jan de Valk met echtgenote
Gieneke Dinnissen (1926) |
Herman de Valk heeft recentelijk ontdekt dat het schip “Broedertrouw” nog bestaat. Het schip duikt in 1923 in Goes op als ‘Twee Gebroeders’, de naam die het tegenwoordig weer heeft. Via het rheinschiffsregister, het kadaster en meetbrieven van de belastingdienst heeft Herman de link kunnen leggen.
Aanvullingen op dit verhaal of oude foto’s zijn natuurlijk van harte welkom.
Vind-ik-leuk Aan het laden...
Piet's Blog: Balgoyse mins 
